برونشیت یا نایژه‌آماس (به انگلیسی: bronchitis) به التهاب نایژه‌ها در شش گفته می‌شود.

برونشیت حاد یا مزمن، نما و تظاهراتی متفاوت دارد. هنگامی که نایژه‌ها ملتهب می‌شوند معمولاً انسداد نسبی راه تنفسی، سرفه و ترشح خلط داریم.

نای(تراکه‌آ) به دو شاخه راست و چپ تقسیم می‌شود که این شاخه‌ها نایژه (برونش) نامیده می‌شود. نایژه راست ۲/۵ سانتی‌متر طول دارد و وارد شش راست می‌شود. نایژه چپ ۵ سانتی‌متر طول دارد و وارد شش چپ می‌شود. نایژه‌ها در داخل شش‌ها به شاخه‌های کوچکتری به نام نایژک (برونشیول) تقسیم می‌شوند. شش راست از ۳ لخته (لوب) و شش چپ از ۲ لخته تشکیل شده‌است. نایژک‌ها در شش‌ها به حفره‌های هوایی کوچکی به نام آلوئول ختم می‌شوند.

برونشیت حاد

برونشیت حاد شروعی ناگهانی دارد و برای مدت کوتاهی باقی می‌ماند. معمولاً عواملی مانند ویروسها، باکتریها، قارچها، مواد شیمیایی (مانند استنشاق آمونیاک) و سایر علل می‌توانند باعث برونشیت حاد شوند. بسیاری اوقات برونشیت تنها نیست بلکه با التهاب سایر بخش‌های برونشیت مانند عفونت ریوی (پنومونی)، التهاب نایژک‌ها (برونشیولیت) و دیگر موارد همراه است از این‌رو علائم و درمانی مشابه پنومونی دارد.

در مواردی که عامل بیماریزا ویروس باشد (مانند ویروس سرماخوردگی) درمان آنتی‌بیوتیکی کارآیی ندارد و فقط علائم بیماری مانند سرفه، تب و خس‌خس سینه را می‌توان با داروهایی مانند آنتی هیستامین، گشادکننده برونش و استامینوفن درمان نمود. برونشیت حاد ویروسی حتی بدون درمان هم دوره‌ای کوتاهتر از یک هفته دارد.

برونشیت مزمن

برونشیت مزمن که اغلب ناشی از استعمال سیگار، آلودگی هوا و علل شغلی است همراه با از دست رفتن قابلیت ارتجاعی حبابچه‌های هوایی شش (آمفیزم) جزو بیماری‌های مزمن انسدادی ریه (COPD) طبقه‌بندی می‌شود. COPD دارای سه زیر مجموعه است: آمفیزم, برونشیت مزمن و بیماری مجاری هوایی کوچک (SAD). مواد اعتیاد آوری مانند سیگار، تریاک، حشیش، شیشه، هروئین و… که به صورت تدخینی یا کشیدنی مصرف می‌شوند حاوی گازهای سمی و خطرناکی همچون مونواکسید کربن بوده و مصرف طولانی مدت آنها باعث تخریب بافت ریه و افزایش احتمال ابتلا به برونشیت می‌شود.

علائم

علایم  برونشیت شامل سرفه با خلط، تنگی نفس، درد قفسه سینه، احتقان بینی، خستگی، درد عضلانی و تب است. برونشیت می تواند حاد یا مزمن باشد. افراد مبتلا به برونشیت میتوانند با داروهای ساده خانگی درمان شوند

درمان برونشیت

در اینجا 10 راه حل ها خانگی  برای برونشیت است.

1. زنجبیل

زنجبیل، اغلب برای درمان سرماخوردگی استفاده می شود، همچنین  زنجبیل خواص ضد التهابی  دارد و سیستم ایمنی  را تقویت کرده و  لوله های برونش تحریک شده، ملتهب و متورم را درمان میکند.

زنجبیل ، دارچین و میخک از هرکدام  نصف قاشق چای خوری در یک فنجان آب گرم ریخته. به خوبی هم بزنید و روزی چند باربنوشید
همچنین می توانید  یک قاشق چای خوری پودر زنجبیل و فلفل سیاه  را به یک فنجان آب جوش  ریخته و چند دقیقه بعد مقداری عسل  یا شیر ریخته و روزی دو بار بنوشید

۲-سیر

با توجه به خواص آنتی بیوتیکی و ضد ویروسی آن،  برای درمان برونشیت، به ویژه برونشیت حاد بسیار مفید است.

سه حبه سیر را پوست کنده و ریز ریز خرد میکنیم در یک لیوان شیر جوش می ریزیم و قبل از خواب می نوشیم.

3. زردچوبه

خاصیت ضد التهابی زردچوبه برای درمان سرفه همراه با برونشیت است. به دنبال این درمان  سینه صاف  می شود

یک قاشق چای خوری پودر زردچوبه را به یک لیوان شیر اضافه میکنیم. دو یا سه بار در روز آن را بنوشید. برای نتایج سریع تر،  با معده خالی بنوشید.

توجه: این درمان  مناسب  افرادی که دارای سنگ کیسه صفرا، اسید، زخم معده و یا زردی هستند مناسب نیست
4. روغن اکالیپتوس

اضافه کردن روغن اوکالیپتوس به بخور مخاط  راه های هوایی مسدود را با ز میکند و خواص ضد باکتری آن به فرآیند درمان بسیار کمک میکند
چند قطره از روغن اوکالیپتوس را  به آب جوش ریخته   با یک حوله سر خود را  پوشانده به طوری که بتوانید بخار را استنشاق کنید. اگر روغن اوکالیپتوس در دسترس نیست، می توانید  از روغن کاج و یا روغن درخت چای استفاده کنید.  روغن اوکالیپتوس همچنین به سیستم تنفسی کمک زیادی میکند.

5.  آب نمک

غرغره کردن با آب نمک چند بار در روز، راه بسیار خوبی برای درمان علایم مختلف  برونشیت است.  یک قاشق چای خوری نمک  را به یک لیوان آب گرماضافه کنید و غرغره کنید.در درست کردن آب نمک از نمک زیاد استفاده نکنید چون باعث  سوزش گلو می شود نمک آن بسیار کم باشد.این درمان  دو مزیت دارد اول،  التهاب  گلو را تسکین می دهد ، و  دوم، از طریق موکوس  سوزش  گلو را کاهش میدهد.
6. عسل

عسل یک راه طبیعی برای مقابله با سرفه ناشی از برونشیت است.خواص ضد ویروسی و ضد باکتری موجود در عسل تسکین دهنده  گلو خواهد شد.همچنین، عسل سیستم ایمنی بدن  را تقویت میکند.
اضافه کردن یک قاشق چای خوری عسل به چای برای مبتلایان به برونشیت مفید است
همچنین می توانید عسل را به آب لیمو  اضافه کنید که درمان احتقان و التهاب گلو ناشی از برونشیت مفید است

۷- پیاز

پیاز باعث از بین رفتن خلط ناشی از برونشیت می شود یک قاشق چای خوری آب پیاز خام هر روز صبح با معده خالی بخورید.همچنین پیاز خام در سالاد یا در پخت و پز استفاده کنید

8-سولفات منیزیوم

  تسکین علائم برونشیت با حمام نمک بسیار مفید است

برای آماده سازی حمام، 1-1 و نیم کیلوگرم از سولفات منیزیم به آب گرم حمام بریزید.
هنگامی که نمک فرنگی اصل به طور کامل حل شده به مدت نیم ساعت داخل این ترکیب بروید.
اگر  مبتلا به برونشیت مزمن هستید،  دو بار در هفته انجام دهید برای برونشیت حاد،هر شب توصیه میشود

۹-دانه کنجد

دانه کنجد دارای خواص دارویی است که می تواند به  درمان برونشیت کمک کرده  و درد قفسه سینه را درمان کند

ترکیب یک قاشق چای خوری دانه کنجد، یک قاشق چای خوری دانه کتان یا بزرک، مقداری نمک و یک قاشق چای خوری  عسل. این مخلوط را  قبل ازرفتن به رختخواب بخورید. همچنین می توانید نصف قاشق چای خوری پودر دانه کنجد خشک و دو قاشق غذا خوری آب مخلوط کرده و آن را دو بار در روز بنوشید.

10. آب